Creatieve industrie
De topsector Creatieve Industrie is een van de snelst groeiende sectoren van de Nederlandse economie. Deze sector is ontstaan tussen de traditionele sectoren van de economie (landbouw, industrie en dienstverlening) en de cultuursector. De creatieve sectoren (zoals design, dance, media en entertainment, mode, gaming en architectuur) zorgen ervoor dat steden aantrekkelijker worden, er meer ondernemingen worden gestart en de werkgelegenheid groeit. Bovendien is de creatieve sector een aanjager van innovatie en levert de creatieve industrie oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. De creatieve industrie is in Nederland traditiegetrouw het sterkst vertegenwoordigd in Amsterdam. Maar cliënten uit opkomende creatieve steden, zoals Eindhoven, Utrecht, Arnhem, Nijmegen, Tilburg en Rotterdam weten ons inmiddels ook goed te vinden. Wij adviseren en procederen met veel plezier voor particulieren en ondernemingen uit het MKB en de verzameling van sectoren die de Creatieve Industrie wordt genoemd.
CREATIVITEIT IS BELANGRIJK
De huidige maatschappij vraagt om flexibele, creatieve ondernemers en ondernemingen met nieuwe ideeën en vaardigheden. Creatieve ondernemers hebben vaak weinig tijd, capaciteit en financiële middelen beschikbaar voor het doorontwikkelen en uitrollen van hun nieuwe producten en diensten. De Vos & Partners helpt creatieve ondernemingen met het maken van een professionaliseringslag. De creatieve industrie maakt voor de financiering van haar activiteiten of de eigen onderneming vaak gebruik van nieuwe financieringsinstrumenten, zoals crowdfunding, microkredieten of de inschakeling van business angels. Ook zijn er voor de negen Topsectoren fondsen beschikbaar gesteld door de rijksoverheid. De Vos & Partners helpt startups en andere creatieve bedrijven bij de opzet, inrichting en financiering van de onderneming of organisatie.
INTERNATIONAAL
Veel creatieve ondernemers werken internationaal. Zo is Dutch Design een begrip geworden in het buitenland, horen vele Nederlandse DJ’s inmiddels bij de wereldtop en verkopen Nederlandse bedrijven TV-formats aan buitenlandse producenten. De Vos & Partners adviseert bij het opstellen en sluiten van contracten met allerlei buitenlandse partijen. Dat doen wij deels zelf, maar daar waar nodig worden buitenlandse specialisten ingeschakeld via de wereldwijde netwerken waar wij lid van zijn, zoals MI Interact en de IAEL: International Association of Entertainment Lawyers. InterAct is ‘a close collaborative network of specialist global legal firms committed to offering outstanding legal solutions’. De Vos & Partners is mede-initiatiefnemer van dit netwerk.
Recente blog berichten • Creatieve industrie
Influencers opgelet: binnenkort geldt een registratieplicht bij het Commissariaat voor de Media
Het Commissariaat voor de Media (CvdM), de toezichthouder op de naleving van de regels uit de Mediawet, zal begin 2022 bekendmaken dat YouTubers en influencers (hierna kort gezegd: content creators) die (substantieel) geld verdienen met het creëren van content op social media zich dienen te registreren bij het CvdM, waardoor zij onder het toezicht vallen van de instantie. Mediarechtcongres 2021 Gisteren was ik in het Volkshotel in Amsterdam, waar de vijfde editie van het Mediarechtcongres plaatsvond, georganiseerd door uitgeverij deLex. Eén van de sprekers was de voorzitter van het CvdM, Peter Eijsvoogel, die de aanwezige advocaten en juristen informeerde over wat er het komende jaar staat te gebeuren op het gebied van de regulering en handhaving van reclame- en influencermarketing via social media. Reclameregels Nederlandse Reclamecode Social Media Influencers dienen zich momenteel al te houden aan de regels die onder andere zijn vastgelegd in de Nederlandse Reclame Code (NRC). De belangrijkste regel met betrekking tot reclame en marketing via social media is dat reclame als zodanig herkenbaar moet zijn (artikel 11 NRC). In de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing (RSM) is deze regel verder verduidelijkt en gespecificeerd. De relatie tussen adverteerder en content creator moet duidelijk zijn, bijvoorbeeld door hashtags als “#spon” en “#partner” te gebruiken of door bij een post op bijvoorbeeld YouTube de tekst “deze video bevat betaalde promotie” te zetten. De Reclame Code Commissie (RCC) ziet toe op de naleving van de regels uit de reclamecodes, maar heeft niet de bevoegdheid om maatregelen op te leggen aan content creators die de regels niet correct naleven. Het CvdM heeft deze bevoegdheid wel. Zo kan het CvdM boetes opleggen aan partijen – zogenoemde “commerciële mediadiensten op aanvraag” - die de regels uit de Mediawet en de bijbehorende beleidsregels met betrekking tot reclame niet naleven. In de praktijk blijkt dat content creators de reclameregels nog te vaak aan hun laars lappen. Anno 2021 bestaat twee derde van de reclame-inkomsten uit online reclame, waarvan een groot deel wordt verdiend door content creators. Het werd volgens het CvdM dan ook hoog tijd om deze groep onder haar toezicht te stellen. Reclameregels Mediawet voor commerciële mediadiensten op aanvraag (cmoa’s) Aanbieders van commerciële mediadiensten op aanvraag (cmoa’s) vallen onder het toezicht van het CvdM (art. 3.29a Mediawet). Cmoa’s moeten dus aan de regels van de Mediawet en de door het CvdM opgestelde beleidsregels inzake reclame voldoen. Eén van deze regels is dat de aanbieder van een cmoa zich moet laten registreren bij het CvdM (art. 3.29b Mediawet). Een commerciële mediadienst op aanvraag wordt als volgt gekenmerkt: Het gaat om een economische dienst Het hoofddoel is het aanbieden van video’s Het aanbod wordt gepresenteerd in een catalogus De dienst heeft een massamediaal karakter De keuze van video’s staat onder redactionele verantwoordelijkheid YouTubekanalen kunnen een cmoa zijn (sinds 1 november 2020). Er bestaat echter onduidelijkheid over welke kanalen precies een cmoa zijn en dus over de vraag of en in hoeverre content creators aan de regels voor cmoa’s moeten voldoen. Het CvdM heeft zich het afgelopen jaar gebogen over deze vraag en heeft een ‘beslisboom’ ontwikkeld om vast te kunnen stellen of een content creator wel of niet onder toezicht van het CvdM staat. In plaats van zich toe te spitsen op de vraag wanneer een kanaal wel of niet een cmoa is, heeft het CvdM getracht om voorwaarden te stellen voor uploaders ervan. Voorwaarden content creator om aan regels voor cmoa’s te moeten voldoen Zoals het er nu uitziet komt het erop neer dat een content creator zich dient te registreren bij het CvdM en dus onder toezicht van het CvdM komt te staan indien (de aantallen kunnen nog iets veranderen): Hij/zij een minimum aantal **volgers of abonnees heeft van 100.000 ** Hij/zij ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel Hij/zij een minimum van 24 video’s heeft geüpload in een tijdspanne van 12 maanden Door bovenstaande voorwaarden te stellen tracht het CvdM onderscheid te maken tussen ‘hobby-influencers’ en de grotere spelers in influencer-land. Monica Geuze en Enzo Knol zijn hierdoor covered, maar “de breiende oma” met een bescheiden video-kanaal hoeft zich niet te registreren. De verwachting is dat – als het criterium van minimaal 100.000 volgers blijft - zo’n 2.000 Nederlandse content creators zich zullen moeten registreren. Registratie zal ongeveer EUR 250,- per jaar gaan kosten. Binnenkort meer In het eerste kwartaal van 2022 zullen de definitieve regels waarschijnlijk worden gepubliceerd. In het tweede kwartaal zullen de content creators in kwestie zich kunnen inschrijven bij het CvdM. In het derde kwartaal zal worden gekeken of en hoe het CvdM de regels kan handhaven en in het vierde kwartaal zullen de regels worden geëvalueerd en wellicht aangepast.
Web3.0: een nieuwe kijk op eigendom en auteursrecht, aflevering 2
Aflevering 2: De maker economie Inleiding Web3.0 komt eraan. Web3.0 gaat over een nieuwe trend waarbij internettoepassingen veel meer op elkaar zijn afgestemd, kunnen samengaan of geïntegreerd kunnen worden. Web 3.0 wordt beschouwd als de derde fase in de ontwikkeling van het internet en is daarmee een vervolg op web1.0 en web2.0. Web3.0 wordt ook wel het semantische web genoemd of de Metaverse. Web1.0 wordt beschouwd als het web van de documenten, gericht op passieve gebruikers. Web2.0 is meer het internet van de interactie. Zoekmachines en social media platforms die worden gevuld met door de gebruikers gerealiseerde ‘user-generated-content’ hebben geleid tot disruptie in – met name - de media, reclame en retail. Verschillende grote bedrijven die niet snel genoeg wisten te veranderen legden daardoor het loodje en hele grote nieuwe mediabedrijven als Facebook en Google werden daardoor miljarden waard. Web3.0 is het vervolg. In Web3.0 is er geen centrale autoriteit meer die bepaalt wat er wel en niet mag. Power to the people. Web3.0 is het internet van de gebruikers zelf. Althans, dat is de bedoeling. Virtual en augmented reality, crypto’s, play-to-earn games en NFT’s zijn de voorlopers van wat er allemaal nog gaat komen. Er staan dus belangrijke ontwikkelingen te gebeuren, ook voor de muziek, media en entertainmentindustrie. Auteursrecht en eigendom zal niet meer kunnen zijn wat het is, zo lijkt het. Erg interessant allemaal! Vandaar dat ik regelmatig een artikel zal publiceren over deze nieuwe ontwikkelingen onder de naam WEB3.0. Dit keer besteed ik aandacht aan enkele belangrijke cijfers en aan de maker economie. YouTube Onlangs werd bekend gemaakt dat de wereldwijde advertentieomzet van YouTube voor het eerst groter is dan de gehele wereldwijde omzet van de muziekindustrie. Dat is nogal wat. Want de drie ‘majors’ deden het zelf juist bepaald niet slecht dit jaar. Warner’s waarde groeide met 10 miljard, Sony maakte bekend dat zij 33% meer inkomsten uit streaming heeft gerealiseerd en Universal, dat dit jaar naar de beurs ging, zegt af te stevenen op een winst van maar liefst 2 miljard dollar (bron: MBW). YouTube maakte onlangs bekend dat zij over de eerste negen maanden van dit jaar maar liefst 20 miljard dollar aan advertentie-inkomsten heeft gerealiseerd. Hetgeen nu al meer is dan haar totale advertentie-inkomsten in 2019 ($15 miljard) en in 2020 ($19 miljard)! Volgens de Ifpi was de wereldwijde omzet van de muziekindustrie in 2020 goed voor 21,6 miljard dollar. YouTube betaalde in dat jaar zo’n 4 miljard dollar aan de rechthebbenden van de muziek die via YouTube wordt gebruikt. Volgens analisten zal de wereldwijde omzet in de muziekindustrie dit jaar uitkomen op zo’n 25 miljard dollar. Maar men verwacht dat YouTube dit jaar 29 – 32 miljard dollar aan advertentie-inkomsten zal realiseren. Inkomsten uit abonnees zijn in dit getal zelfs niet meegerekend. Kortom: de groei van YouTube als Web2.0-bedrijf is enorm en lijkt niet te stuiten. Maar profiteren de makers daar ook voldoende van? Facebook Terwijl YouTube lekker aan het verdienen is in de Web2.0-wereld, is concurrent Facebook (beurswaarde 870 miljard dollar) aan het voorsorteren op Web3.0. Facebook heet voortaan ‘Meta’ en de aandelen zullen op de beurs voortaan worden verhandeld onder de ‘ticker’ MVRS oftewel: Metaverse. Onder Meta vallen vanaf nu allerlei bedrijfsonderdelen, zoals Instagram, Messenger, Whatsapp en de VR-brillen van Oculus. Het lijkt ietwat ironisch dat Facebook als conglomeraat zich nu een naam toe-eigent die daar eigenlijk haaks op staat. De Metaverse gaat namelijk eigenlijk over decentraliteit zonder een centrale autoriteit. Vooralsnog ziet het er echter niet naar uit dat Facebook zichzelf zal willen opheffen. Integendeel, Facebook wil als bedrijf een voorloper zijn in de toekomstige Web3.0-wereld, waarin mensen toegang krijgen tot het internet via virtual en augmented reality-brillen en in een digitale omgeving samen werken, studeren, verdienen en zichzelf (laten) entertainen. In de toekomst van Meta hebben alle mensen over 5 tot 10 jaar allemaal meerdere digitale avatars die zijn verbonden met hun fysieke identiteit en kan Facebook/Meta blijven beschikken over de enorme hoeveelheid data die het virtuele gebruik van het internet zal gaan opleveren. Wat dat gaat betekenen voor de privacy van de mensen en de advertentie-inkomsten van Meta? Daar kunnen we op dit moment alleen nog maar naar raden. Makers Maar wat betekent dit alles voor de makers van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst (artikel 1 Auteurswet)? Het jaar 2021 wordt door steeds meer betrokkenen ’the year of the Creator’ genoemd. Anderen spreken over de ‘creator economy’ oftewel de maker economie. Het woord ‘creator’ staat daarbij voor eenieder die online iets maakt, wat een ander van waarde vindt en waarvoor die ander wil betalen. Deze ‘creator’ is dus niet dezelfde persoon als de ‘maker’ in de Auteurswet. Software ontwikkelaars zijn ‘creators’. Influencers zijn ‘creators’. Eigenlijk iedereen die op welke manier dan ook een ‘following’ weet te realiseren. Meta Mark Zuckerberg bracht onlangs een Keynote uit waarin hij de naamswijziging naar Meta aankondigde, maar nog veel meer dan dat. In de video van 1 uur en 20 minuten laat hij letterlijk zien wat de Metaverse toekomstig zal gaan betekenen volgens hem. De film is het bekijken zeker waard, al was het maar omdat hij daarin via beelden verduidelijkt hoe de toekomst er over 5 tot 10 jaar volgens hem uit kan zien en wat daar momenteel al van is gerealiseerd. Je vindt de video hier. Ook Zuckerberg noemt steeds de vele ‘creators’ die nodig zijn om de Metaverse te kunnen realiseren. Met ‘creators’ bedoelt hij in feite alle personen die een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van de Metaverse, dus zowel software developers, ontwerpers van digitale goederen en alle anderen die digitale objecten bouwen, digitale diensten leveren, digitale werelden bouwen en bijvoorbeeld games ontwerpen. Meta wil onder meer de bouwstenen leveren die de ‘creators’ nodig hebben om al die digitale content te kunnen bouwen. Een voorbeeld daarvan is Spark AR, waarbij AR staat voor Augmented Reality. Want in de Metaverse wordt alles gemaakt in 3D, met behulp van hologrammen, Virtual en Augmented Reality (VR en AR). Met behulp van Spark AR kan vanaf nu een ieder zijn of haar eigen AR ervaring maken en delen met de wereld. Was AR nog niet zo lang geleden een peperdure en ingewikkelde technologie, nu zijn er de templates en bibliotheken die Meta beschikbaar stelt en kan een ieder daardoor de ‘creator’ van een AR-ervaring worden. Ook muziek, geluidseffecten, loops en andere audio is door Meta beschikbaar gemaakt voor gebruik in Spark AR, naast 3D-modellen en scripts. Op de 3D-objecten rust een Creative Commons licentie: CC-BY-4.0. Daardoor mag de gebruiker de gebruikte 3D-objecten delen (kopiëren, verspreiden, doorgeven) en bewerken (remixen, veranderen, een afgeleide maken, ook voor commerciële doeleinden) onder de voorwaarde van naamsvermelding en een verbod om zelf juridische of technologische beperkingen op te leggen aan derden, daar waar de CC-licentie het gebruik juist toestaat. Op de scripts rust een MIT license, waardoor de scripts onbeperkt gebruikt mogen worden en de gemaakte scripts ook verkocht kunnen worden. De audiobestanden worden aan de gebruiker uitgelicenseerd onder ‘Facebook’s Sound Collection Terms’. Dat betekent in de praktijk, dat de gebruiker deze audiofiles gratis mag gebruiken voor het maken van 3D-content, maar ook dat de licentie alleen geldt voor gebruik van de audio-files in video’s, die de gebruiker alleen mag maken, uploaden en distribueren op het Facebook platform. Dit laatste is nogal opmerkelijk, aangezien Zuckerberg in zijn Keynote juist benadrukt dat de Metaverse gaat over de vele verschillende virtuele werelden die middels ‘open source’ met elkaar verbonden worden en waarvoor geldt dat ‘creaties’ juist niet aan één platform verbonden moeten blijven. Foutje misschien? Het ziet er intussen naar uit dat eenieder met behulp van de juiste bouwstenen en templates een ‘creator’ kan worden in de nieuwe 3D-wereld. Dat hadden de bedenkers van het auteursrecht destijds niét kunnen bedenken. Het auteursrecht geeft immers juist een monopolie positie aan de relatief schaarse groep (creatieve) makers van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, opdat zij van de exploitatie van hun werk financieel kunnen profiteren. De totstandkoming en invulling van de Metaverse roept dan ook nu al veel vragen op in relatie tot de huidige opvattingen over het auteursrecht en de eigendom als zodanig. Hoe virtueel kan eigendom eigenlijk zijn? Volgens Zuckerberg heeft Spark AR momenteel zo’n 600.000 ‘creators’. Meta gaat volgens Zuckerberg voortaan vooral over de connectie van alle mensen in het digitale, virtuele domein, geen enkel mens uitgezonderd. Een ambitieus plan, dat enigszins haaks lijkt te staan op de huidige tegenwind die Facebook ondervindt vanwege allerlei beveiliging en privacy kwesties. Creator economy Hiervoor werd al duidelijk dat er steeds meer partijen zijn die zich focussen op wat de ‘creator economy’ wordt genoemd. Maar wat is dat precies? SignaFire, een venture capital investor tevens techbedrijf, geeft de volgende omschrijving. What is the creator economy? It’s defined as the class of businesses built by over 50 million independent content creators, curators, and community builders including social media influencers, bloggers, and videographers, plus the software and finance tools designed to help them with growth and monetization. Platforms Nadat vanaf 2000 platforms zoals YouTube, Spotify, Instagram, Twitch en TikTok het distributieprobleem oplosten voor zelfstandige ‘creators’, ontstond er voor de creators, zoals influencers, fotografen, artiesten en schrijvers een mogelijkheid om middels marketing geld te verdienen aan het zelf opgebouwde publieksbereik. Maar de creators waren nog wel afhankelijk van de eigenaren van de platforms, die zelf konden bepalen of er wel of geen veranderingen werden doorgevoerd in het platform. Veranderingen die niet altijd goed waren voor de inkomstenstroom van de creators. Bovendien werd influencermarketing zo succesvol dat de geloofwaardigheid van de influencer in het geding kwam. Daarnaast kwam er steeds meer regulering. Zo moeten influencers in Nederland nu ook gewoon voldoen aan alle reclameregels die gelden voor ‘gewone’ mediabedrijven, zoals omroepen. Creators zijn bedrijven Inmiddels is de derde fase aangebroken. Creators kunnen er nu online en offline voor kiezen geld te verdienen aan hun fans door middel van een eigen multimedia bedrijf. Ze worden veel minder afhankelijk van de reclame-inkomsten van de grote platforms, verkopen van alles en kunnen rechtstreeks met hun fans en volgers communiceren. Dat ziet er ongeveer als volgt uit: Groei Volgens betaalbedrijf Stripe groeit deze ‘creator economy’ momenteel veel sneller dan de ‘music streaming economy’. Bepaalde subsectoren van de creator economy groeien zelfs acht keer harder dan bij muziek streaming het geval is. Diensten zoals Spotify worden zelf niet tot de ‘creator economy’ gerekend, omdat het in de ‘creator economy’ vooral gaat om de direct-to-fan relaties die een artiest of andere creator aan kan gaan met zijn fans. Fans of volgers die bereid zijn voor de waarde van een product te betalen in plaats van voor de kostprijs plus een marge. In de ‘creator economy’ is de creator zelf de baas. Dat is bij Spotify niet het geval. In het geval van Spotify is bovendien gebleken, dat de bulk van de inkomsten naar slechts 1% van de allergrootste artiesten gaat. Alle andere artiesten kunnen van hun Spotify-inkomsten niet leven. In een direct-to-fan model kunnen veel meer artiesten meer geld verdienen aan het contact met hun fans en volgers. Je hoeft bovendien zeker niet altijd meer goed te kunnen tekenen, muziek maken, zingen of fotograferen om een ‘creator’ te zijn in deze ‘creator economy’. Het gaat om allerlei talenten en vaardigheden, ook niet-creatieve talenten, die tot groot succes als ‘creator’ kunnen leiden. Er zijn sinds de Auteurswet uit 1912 - dankzij de platforms en het internet - in feite veel meer verschillende soorten ‘makers’ bijgekomen. Conclusie Trefwoorden van de toekomst zijn onder meer: teleporteren, creëren, gevoel, aanwezigheid, avatars, creators en niet te vergeten games, want met games gaat de Metaverse van start. Muziek, foto’s, video, kunst, boeken en mode zullen echter ook allemaal een digitale variant krijgen in de Metaverse. De ‘creator’ is ‘king’. Tenminste, als we Meta mogen geloven. De creator kan voortaan als bedrijf op vele manieren blijvend verdienen aan het zelf opgebouwde, eigen publiek. Ook in de Metaverse. Tekst: Margriet Koedooder De Vos & Partners Advocaten Hét advocatenkantoor voor de creatieve sector en de digitale industrie
Gespecialiseerde advocaten
Subcategorieen
Entertainment en film
De entertainmentsector is gebouwd op creativiteit, kunst en beleving. Wij willen creaties en de makers daarvan... Lees meer
Innovatie en uitvinders
Innovatie is voor ons land van cruciaal belang. Zonder innovatie is er geen groei en productiviteit en dus ook... Lees meer
Kunst en cultuur
Binnen de creatieve industrie nemen kunst en cultuur een bijzondere plaats in. Wij voelen ons rijk, zo vlak bi... Lees meer
Mode en design
Binnen de creatieve industrie neemt fashion en design een bijzondere plaats in. Dutch design is wereldberoemd.... Lees meer
Musea
Binnen de creatieve industrie neemt de kunst- en cultuur sector een bijzondere plaats in. Wij voelen ons rijk... Lees meer
Muziek
Voor sommige muzikanten, dj’s en artiesten is het weggelegd om van hun hobby hun beroep te maken. Een talentvo... Lees meer
Poppodia en Festivals
Op het kantoor waar dé kennis aanwezig is op het gebied van muziekrecht, kan het niet zo zijn dat die specifie... Lees meer
Reclame, media & communicatie
Binnen de creatieve industrie nemen reclame, media en communicatie een bijzondere plaats in. Elke ondernemer c... Lees meer
Software, Internet & ICT
De afgelopen decennia is ons leven door de ontwikkelingen in de ICT en software aanzienlijk veranderd. Wij mak... Lees meer
Werkwijze en Tarieven
Snel, efficiënt en to the point, zo werken we het liefst.