Creatieve industrie
De topsector Creatieve Industrie is een van de snelst groeiende sectoren van de Nederlandse economie. Deze sector is ontstaan tussen de traditionele sectoren van de economie (landbouw, industrie en dienstverlening) en de cultuursector. De creatieve sectoren (zoals design, dance, media en entertainment, mode, gaming en architectuur) zorgen ervoor dat steden aantrekkelijker worden, er meer ondernemingen worden gestart en de werkgelegenheid groeit. Bovendien is de creatieve sector een aanjager van innovatie en levert de creatieve industrie oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. De creatieve industrie is in Nederland traditiegetrouw het sterkst vertegenwoordigd in Amsterdam. Maar cliënten uit opkomende creatieve steden, zoals Eindhoven, Utrecht, Arnhem, Nijmegen, Tilburg en Rotterdam weten ons inmiddels ook goed te vinden. Wij adviseren en procederen met veel plezier voor particulieren en ondernemingen uit het MKB en de verzameling van sectoren die de Creatieve Industrie wordt genoemd.
CREATIVITEIT IS BELANGRIJK
De huidige maatschappij vraagt om flexibele, creatieve ondernemers en ondernemingen met nieuwe ideeën en vaardigheden. Creatieve ondernemers hebben vaak weinig tijd, capaciteit en financiële middelen beschikbaar voor het doorontwikkelen en uitrollen van hun nieuwe producten en diensten. De Vos & Partners helpt creatieve ondernemingen met het maken van een professionaliseringslag. De creatieve industrie maakt voor de financiering van haar activiteiten of de eigen onderneming vaak gebruik van nieuwe financieringsinstrumenten, zoals crowdfunding, microkredieten of de inschakeling van business angels. Ook zijn er voor de negen Topsectoren fondsen beschikbaar gesteld door de rijksoverheid. De Vos & Partners helpt startups en andere creatieve bedrijven bij de opzet, inrichting en financiering van de onderneming of organisatie.
INTERNATIONAAL
Veel creatieve ondernemers werken internationaal. Zo is Dutch Design een begrip geworden in het buitenland, horen vele Nederlandse DJ’s inmiddels bij de wereldtop en verkopen Nederlandse bedrijven TV-formats aan buitenlandse producenten. De Vos & Partners adviseert bij het opstellen en sluiten van contracten met allerlei buitenlandse partijen. Dat doen wij deels zelf, maar daar waar nodig worden buitenlandse specialisten ingeschakeld via de wereldwijde netwerken waar wij lid van zijn, zoals MI Interact en de IAEL: International Association of Entertainment Lawyers. InterAct is ‘a close collaborative network of specialist global legal firms committed to offering outstanding legal solutions’. De Vos & Partners is mede-initiatiefnemer van dit netwerk.
Recente blog berichten • Creatieve industrie
HOE MATTHEW FISHER VAN PROCOL HARUM NA VEERTIG JAAR STILZITTEN ALSNOG MEDE-AUTEUR WERD VAN ‘A WHITER SHADE OF PALE’
Inleiding Een aantal jaren geleden werd ik betrokken bij een merkwaardige zaak. Pas na 30 jaar meldde zich bij mijn cliënten een partij die beweerde dat een door hen gemaakt (algemeen bekend en zeer succesvol) muziekwerk eigenlijk door hem was gemaakt. Deze partij claimde niet alleen het auteursrecht, maar ook de inkomsten die mijn cliënten in de afgelopen dertig jaar hadden verdiend met het werk. Verjaring makerschap? Ik was ervan overtuigd dat deze zaak naar Nederlands recht om allerlei redenen zou moeten sneuvelen voor deze pseudo-auteur. Verjaring, rechtsverwerking, dwaling, opgewekte schijn, afstand van recht en de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid schoten al door mijn hoofd. Maar op de zaak was Belgisch recht van toepassing en de pseudo-auteur kwam bij de Belgische rechter helaas een heel eind. Kan een partij op zijn woord terugkomen indien een ander daar jarenlang (gerechtvaardigd) op vertrouwd en naar gehandeld heeft? Kan de claim voor het makerschap verjaren? Dat lijken de hoofdvragen te zijn waar het hierbij om gaat. Matthew Fisher Pas onlangs kwam ik erachter dat zich in Engeland enkele jaren geleden een soortgelijke zaak heeft voorgedaan. Matthew Fisher, de organist van Procol Harum en verantwoordelijk voor het wereldberoemde orgelstuk in de wereldhit A Whiter Shade of Pale van Procol Harum, werd in 2009 – ruim veertig jaar na de eerste release van deze hit – alsnog erkend als mede-auteur van de compositie. Hoe zat dat nu precies? Hieronder vat ik de essentie van deze zaak, met toch wel een spectaculaire uitkomst, voor je samen. Voorgeschiedenis Mr Platz van platenmaatschappij en muziekuitgeverij Essex sloot op 16 mei 1967 een platencontract met de leden van Procol Harum, waaronder organist Fisher. In het contract staat onder meer het volgende: “clause 3(i)(a)” - the band members granted to Essex “the right to manufacture… sell, lease, license or otherwise use or dispose of …. records embodying the performances to be recorded hereunder ….”. Further by what I shall for consistency’s sake refer to as clause 3(i)(e), the members of the band also granted to Essex “the right to incorporate in records to be made hereunder instrumentations, orchestrations and arrangements owned by the manager at the time of recording them”. Vier dagen daarvoor, op 12 mei 1967, was de eerste single uitgebracht, getiteld A Whiter Shade of Pale (hierna: AWSOP). Ongeveer twee maanden eerder, op 7 maart 1967, hadden componist en zanger Gary Brooker en de tekstschrijver en manager Keith Reid, al een contract gesloten met Essex waarbij zij hun auteursrechten op het werk hadden overgedragen aan Essex. In de woorden van het contract dragen zij dan over: “all the Copyright as defined by the Copyright Act 1956… in the words and music of the composition ‘A Whiter Shade of Pale’ [and another song] … absolutely”. Deze overdracht kwam tot stand op basis van een demo van het later bekend geworden werk, die door Brooker zelf was ingespeeld en waarbij hij zelf de pianopartijen voor zijn rekening had genomen. Essex moest daardoor 50% van de auteursrechtelijke inkomsten doorbetalen aan Brooker en Reid. Op 17 maart 1967 wordt het werk ingeschreven bij de Britse PRS (Buma) en MCPS (Stemra). In april 1967 kwam Fisher erbij en werd de ons bekende versie van AWSOP opgenomen met daarop de wereldberoemde orgelintro van Fisher. Op 12 mei 1967 werd de opname door Decca onder licentie van Essex uitgebracht als single. Pas op 16 mei 1967 ondertekende de band een platencontract met Essex. Fisher verliet de band weer in 1969, bij welke gelegenheid hij door de band werd gevrijwaard voor schulden, in ruil voor het door hem afzien van bepaalde royalty-inkomsten (niet zijnde auteursrechtaanspraken). En de rest is geschiedenis. AWSOP is het succesvolste Britse lied aller tijden en is tenminste 1000 keer gecoverd door andere artiesten. Er zijn meer dan 10 miljoen platen verkocht en het werk is heel veel gebruikt in films, commercials en als ringtone. Essex draagt haar auteursrechten op het werk in 1993 over aan Onward Music Ltd die tot op de dag van vandaag de muziekuitgever is van het werk. In 1991 en 2003 werkt Fisher mee aan nieuwe albums van Procol Harum en doet hij als muzikant mee aan de optredens. Maar de samenwerking stopt aldoor weer snel. Fisher getuigt bij de rechtbank dat hij al in 1967 voor het eerst vroeg om een aandeel in het auteursrecht op de muziek, maar daar werd toen niet op gereageerd. Hij wilde zijn verzoek destijds niet doorzetten, omdat hij bang was anders uit het zo succesvolle Procol Harum te worden gezet. Ook in 1971 en in 1991 heeft hij naar eigen zeggen aangegeven dat hij meende recht op royalties te hebben die maar niet werden betaald, maar daarmee doelde hij niet specifiek op auteursrechtelijke inkomsten. In april 2005 stuurt Fisher een sommatiebrief naar Brooker, Reid en Onward Music. Hij claimt een aandeel in het auteursrecht op de compositie en doet een schikkingsvoorstel. Dat voorstel wordt niet aanvaard en op 31 mei 2005 start Fisher – na bijna veertig jaar - alsnog een rechtszaak. Rechtbank Fisher krijgt na enkel jaren procederen uiteindelijk grotendeels gelijk van de rechtbank. De rechtbank behandelt de volgende rechtsvragen: Kun je ook na 38 jaar stilzitten alsnog het auteurschap claimen van een werk? Ja dat kan, want in de Engelse wetgeving staat nergens dat dat niet kan, zijn rechten zijn niet verjaard; Is het orgelstuk origineel genoeg om een ‘werk’ te zijn in de zin van de auteurswet? Ja, dat is het geval. De rechter oordeelt dat Fisher voor 40% mede-componist is van AWSOP; Heeft Fisher zijn rechten niet al eerder overgedragen aan Essex? Nee, dat is niet het geval; Zijn Fisher’s rechten mogelijk vervallen vanwege het platencontract dat hij eerder sloot met Essex? Nee, ook dat is volgens de rechtbank niet het geval; Heeft Fisher zijn rechten mogelijk verspeeld vanwege de 40 jaar lang ‘opgewekte schijn’ dat hij geen aanspraak maakte op zijn mede-makerschap? Of heeft Fisher wellicht berust in de situatie en kan hij daar nu niet meer op terugkomen? Heeft hij wellicht door veertig jaar stil te zitten (impliciet) afstand gedaan van zijn aanspraken? Van dit alles is geen sprake volgens rechter J. Blackburne; Kan Fisher schadevergoeding vanwege niet-ontvangen royalty’s claimen tot 6 jaar vóór het sturen van de sommatiebrief? Nee, dat kan volgens de rechtbank niet. Fisher wordt geacht voor die periode een impliciete licentie te hebben verleend aan Essex/Onwards voor de exploitatie van het werk; Wat voor juridische oplossing kan Fisher nog realiseren na veertig jaar? Hij kan geen verbodsrecht uitoefenen volgens de rechtbank, maar hij krijgt wel een verklaring voor recht, te weten: Fisher is voortaan mede-auteur van de compositie AWSOP; Fisher is voortaan voor 40% mede-componist; Fisher heeft tot de start van de rechtszaak een impliciete toestemming gegeven voor de exploitatie van het werk, welke licentie per de start van de gerechtelijke procedure op 31 mei 2005 is geëindigd. Vanaf dat moment heeft Fisher recht op zijn aandeel in de inkomsten uit de auteursrechten. Hoger beroep In hoger beroep blijkt dat de strijdende partijen allebei berusten in een aantal oordelen van de rechtbank. Met name de kwesties genoemd onder a., b., f. en g. komen in hoger beroep niet meer aan de orde. Het Hof is in tegenstelling tot de rechtbank van mening dat het ‘oneerlijk’ (‘unconscionable’) is van Fisher om de ‘ impliciet’ verstrekte licentie aan Essex/Onwards in te trekken. Ook verzetten de leerstukken van ‘berusting’ en ‘rechtsverwerking’ zich tegen het oordeel van de rechtbank om Fisher alsnog een 40% aandeel in de (toekomstige) inkomsten voor de compositie te verstrekken als mede-auteur. Hooggerechtshof (Lawlords) Bij het Hooggerechtshof (dan nog: de lawLords) zijn er vervolgens nog drie te beslissen onderwerpen over, namelijk: had Fisher in 1967 zijn auteursrechten wellicht ‘impliciet’ overgedragen aan Essex? had Fisher zijn rechten verloren vanwege de in het platencontract opgenomen overdracht van rechten? was Fisher in 2005 inderdaad te laat met zijn claim en handelde hij daardoor ‘oneerlijk’ (unconscionable) en konden de verweerders zich terecht beroepen op juridische leerstukken zoals ‘ berusting’, ‘rechtsverwerking’ of zoiets als ‘opgewekte schijn’ (naar Engels recht ‘estoppel’) waardoor Fisher – ondanks zijn mede-auteurschap – inderdaad niet alsnog 40% van de inkomsten kon claimen? De Lords oordeelden op 30 juli 2009 als volgt. Ad I Van een impliciete overdracht van auteursrechten kon volgens de Lords geen sprake zijn. Zo’n overdracht moet blijken uit de feiten, die na veertig jaar niet goed meer te reconstrueren waren. Veel betrokkenen waren overleden. Essex had de auteursrechten op het werk in maart 1967 overgedragen gekregen van Brooker en Reid. Het werk was echter pas later in de finale vorm opgenomen en uitgebracht en door Essex geëxploiteerd. Ook het platencontract was pas na de release ondertekend. De gedaagden konden niet genoeg feiten van veertig jaar geleden aanvoeren die zouden moeten leiden tot de conclusie dat Fisher al vóór de ondertekening van het platencontract, inderdaad impliciet zijn auteursrechten had overgedragen aan Essex. Sterker, Fisher werd pas na maart 1967 betrokken bij de opname van AWSOP, terwijl Brooker en Reid hun auteursrechten toen al hadden overgedragen aan Essex. Dit argument werd afgewezen. Ad II De rechtbank had eerder geoordeeld dat het platencontract niet zo zeer ging over de overdracht van auteursrechten, maar over het verstrekken van het recht aan Essex om de muziekopname van AWSOP te exploiteren. Door de ondertekening van het platencontract had Fisher in feite uitsluitend een licentie verstrekt aan Essex om de eerste opname van het werk waarvan hij (achteraf bezien) een co-auteur was, te exploiteren. Van een overdracht van auteursrecht was in het platencontract geen sprake. Ad III De Lords constateerden dat er in feite drie belangrijke momenten zijn aan te wijzen, namelijk: De periode in 1967 toen de opname werd gemaakt en uitgebracht; Het vertrek van Fisher uit de band in 1969; De start van de gerechtelijke procedure in 2005. 1967 Fisher had in 1967 geen auteursrecht geclaimd ten tijde van de opname en de release van AWSOP. Had Fisher dat destijds wèl gedaan, dan had hij alsnog zijn rechten moeten overdragen aan Essex, aldus de verweerders. Door pas een claim in te dienen nadat het werk enorm succesvol was gebleken, verkreeg hij op oneerlijke wijze een enorm onderhandelingsvoordeel, aldus Brooker en Reid. De Lords vonden deze redenering echter weinig consequent, aangezien de verweerders in eerdere instanties hadden beweerd dat – had Fisher in 1967 inderdaad een claim ingediend – hij uit de band zou zijn gezet en het werk zonder zijn bijdrage zou zijn uitgebracht. In cassatie waren verweerders bovendien te laat met zo’n nieuw verweer. De Lords vonden het logischer te concluderen dat – had Fisher in 1967 inderdaad zijn aandeel in het auteursrecht opgeëist – Fisher dan ook een aandeel in de royalty-inkomsten zou hebben gehad, terwijl daar juist in al die veertig jaren van exploitatie geen enkele sprake van was geweest. Dat geld was immers volledig naar Brooker, Reid en Essex gegaan. De Lords vonden dat anno 2009 duidelijk volstrekt onrechtvaardig. Van rechtsverwerking of ‘opgewekt vertrouwen’ juist doordat Fisher in 1967 geen auteursrecht had geclaimd, was volgens de Lords geen enkele sprake. 1969 Was dat wellicht in 1969 anders, toen Fisher de band verliet? Hij had toen immers afstand gedaan van zijn rechten, in ruil voor een vrijwaring. Dat zou in beginsel hebben gekund, maar uit de door de jury in eerdere instanties vastgestelde feiten bleek dat niet. In de overeenkomst werd bovendien met geen woord gerept over auteursrecht. In cassatie konden de Lords dan ook niets meer met dit argument. 2009 De Lords concludeerden vervolgens, dat – in tegenstelling tot de Ierse wetgeving - de Engelse wetgeving geen belemmering bevat voor het pas na veertig jaar claimen van een eigendomsrecht, zoals het muziekauteursrecht op (een deel van) een werk. Bovendien werden Brooker, Reid en Essex niet benadeeld door de opgetreden ‘vertraging’ als het ging om de 40% claim, nu zij daardoor juist veertig jaar lang zeer substantiële (extra) inkomsten hadden ontvangen, te weten het aandeel in de inkomsten dat anders aan Fisher zou zijn toegekomen. Brooker en Reid hadden geen nadeel geleden maar juist voordeel genoten! De tijd was nu gekomen om dat recht te zetten. In de woorden van één de Lords, te weten Baroness Hale of Richmond: ‘As one of those people who do remember the sixties, I am glad that the author of that memorable organ part has at last achieved the recognition he deserves’. Eind goed al goed voor Matthew Fisher. Tekst: Margriet Koedooder De Vos & Partners Advocaten, Amsterdam Hèt advocatenkantoor voor de creatieve industrie PS: In de Buma/Stemra database staan op 23 juli 2021 de volgende rechthebbenden vermeld:
Duurzaamheidsclaims in de fashionindustrie
“100% organic/recycled/biologic”, “eco-friendly”, “better cotton”, “conscious”, “fairtrade”, “sustainable”: zomaar wat termen die we regelmatig op kledinglabels tegenkomen. Je gaat ervanuit dat een item met zo’n label milieuvriendelijker is gemaakt dan zonder. Maar is dat wel zo? Volgens recent onderzoek van de Changing Markets Foundation, een organisatie die zich inzet voor een duurzamere economie, lapt 59% van de bedrijven in het Verenigd Koninkrijk die groene claims gebruiken de Britse regels aan zijn laars. De Europese Commissie kwam bij een breder onderzoek in januari 2021 tot de conclusie dat 42% van de claims onjuist of misleidend is. Dat onderzoek omvatte naast kleding ook andere producten. Dit soort praktijken, waarbij bedrijven zich “groener” voordoen dan zij daadwerkelijk zijn, is ook wel bekend onder het begrip “greenwashing”. Greenwashing is verboden als de informatie op de labels feitelijk onjuist is, misleidt of essentiële informatie achterwege laat én de (doorsnee-)consument daardoor kan besluiten het artikel te kopen, wat hij of zij anders niet had gedaan. Het zonder toestemming aanbrengen van een label, zoals het label van Fairtrade of het Better Cotton Initiative, is altijd misleidend (en kan ook een merkinbreuk opleveren). Wat is een goede claim? Eind januari 2021 heeft de Nederlandse toezichthouder op het gebied van het consumentenrecht, de Autoriteit Consument & Markt (ACM), een leidraad “Duurzaamheidsclaims” vastgesteld. In deze leidraad heeft de ACM vijf vuistregels vastgesteld waaraan een goede duurzaamheidsclaim zou moeten voldoen. De vijf vuistregels van de ACM zijn: 1. Maak duidelijk welk duurzaamheidsvoordeel een artikel heeft Zorg voor een begrijpelijke en eenvoudige claim en leg duidelijk uit waarop de claim betrekking heeft. De claim moet een specifiek meetbaar duurzaamheidsvoordeel beschrijven. Het moet helder zijn of een claim, zoals “100% gerecycled materiaal” of “T-shirt van biologisch katoen”, betrekking heeft op het gehele artikel of alleen op (een deel van) de bestanddelen of de verpakking. Houd er rekening mee dat sommige termen wettelijk beschermd zijn. 2. Onderbouw duurzaamheidsclaims met feiten (en update ze) Zorg ervoor dat de claim kan worden onderbouwd met bewijs, dat gebaseerd is op feiten, juist is en actueel is. Het moet duidelijk zijn van wie het bewijs afkomstig is en hoe dit tot stand gekomen is. De ACM hanteert als vuistregel dat een claim concreet is over de voordelen. Bij algemene claims geldt een zwaardere bewijslast dan bij concrete claims. 3. Wees eerlijk in vergelijkingen met andere artikelen of bedrijven Breng consumenten niet in verwarring en benoem concreet welke vergelijking wordt gemaakt. Maak alleen vergelijkingen tussen producten van dezelfde soort (vergelijk een sportschoen bijvoorbeeld niet met een spijkerbroek). 4. Wees eerlijk en concreet over de duurzaamheidsinspanningen van het bedrijf Maak duidelijk onderscheid tussen de duurzaamheidsinspanningen van het bedrijf en het product. Een claim over toekomstige doelstellingen richting consumenten is alleen toegestaan als daar een duidelijke, concrete en meetbare aanpak achter zit. Wees zo specifiek mogelijk en verschaf consumenten gedetailleerde informatie over de duurzaamheidsdoelen. 5. Maak visuele claims en keurmerken behulpzaam en niet verwarrend Gebruik geen afbeeldingen die consumenten een verkeerde indruk kunnen geven. Wees duidelijk over waar een keurmerk voor staat. De ACM noemt als voorbeeld het Better Cotton Initiative-keurmerk. Volgens de ACM moeten bedrijven die dit keurmerk gebruiken consumenten informeren dat producten met dit keurmerk niet gegarandeerd gemaakt zijn van “better cotton”, maar consumenten de productie hiervan bij aankoop wel steunen. Vergeet tot slot niet dat milieuclaims ook moeten voldoen aan de Milieu Reclame Code van Stichting Reclame Code. De ACM handhaaft De ACM heeft inmiddels ruim 70 bedrijven in de kledingsector aangeschreven en hen verzocht kritisch naar hun claims te kijken. Bij overtreding kan de ACM boetes opleggen die kunnen oplopen tot € 900.000, = per overtreding of een percentage van de omzet. Nieuwe regels op komst De Europese Commissie denkt op dit moment na over nieuwe wetgeving die ziet op het onderbouwen van groene claims. De verwachting is dat zij binnenkort met een wetgevingsvoorstel komt. Meer informatie daarover is hier te vinden.
Gespecialiseerde advocaten
Subcategorieen
Entertainment en film
De entertainmentsector is gebouwd op creativiteit, kunst en beleving. Wij willen creaties en de makers daarvan... Lees meer
Innovatie en uitvinders
Innovatie is voor ons land van cruciaal belang. Zonder innovatie is er geen groei en productiviteit en dus ook... Lees meer
Kunst en cultuur
Binnen de creatieve industrie nemen kunst en cultuur een bijzondere plaats in. Wij voelen ons rijk, zo vlak bi... Lees meer
Mode en design
Binnen de creatieve industrie neemt fashion en design een bijzondere plaats in. Dutch design is wereldberoemd.... Lees meer
Musea
Binnen de creatieve industrie neemt de kunst- en cultuur sector een bijzondere plaats in. Wij voelen ons rijk... Lees meer
Muziek
Voor sommige muzikanten, dj’s en artiesten is het weggelegd om van hun hobby hun beroep te maken. Een talentvo... Lees meer
Poppodia en Festivals
Op het kantoor waar dé kennis aanwezig is op het gebied van muziekrecht, kan het niet zo zijn dat die specifie... Lees meer
Reclame, media & communicatie
Binnen de creatieve industrie nemen reclame, media en communicatie een bijzondere plaats in. Elke ondernemer c... Lees meer
Software, Internet & ICT
De afgelopen decennia is ons leven door de ontwikkelingen in de ICT en software aanzienlijk veranderd. Wij mak... Lees meer
Werkwijze en Tarieven
Snel, efficiënt en to the point, zo werken we het liefst.